Dijital Ayak İzi Nedir ?

Dijital Ayak İzi Nedir ? Sorusuna geçmeden önce, İnternetin hayatımıza girmesi sebebi ile birlikte hayatımızın kolaylaşması da yadsınamayacak derecede büyük olaylardan birisi oldu. Özellikle pandeminin de etkisiyle teknoloji ve dolayısıyla internet son derece önem kazandı. Artık insanlar, neredeyse evlerinden çıkmadan hayatlarını devam ettirecek seviyeye geldiler. Bununla birlikte ise elde olmayacak sebepler ile veya çeşitli hatalarla teknolojik anlamda güvenlik açıkları da meydana gelmeye başladı.

Durum böyle olunca sanal ağlarda güvenlik ve korunma büyük önem kazanmaya başladı. Bu gelişmeler ile birlikte sanal alemde korunma, içerik oluşma ya da vakit geçirip eğlenirken çokça dijital veri işlemde bulunmaya başladık. Peki yapılan bu işlemler nereye kaydoluyor, kim görüyor..?

İnternet kullanımını gerektiren işler yaptığınızda ardınızda dijital ayak izi  denilen bir iz bırakırsınız. Bu izi karda yürümek eylemine benzetebiliriz. Ve tabii ki dijital ayak izi bir kere oluşan ve daha sonra büyüyen bir durum değildir. İnternette işlemler yapmak bu iznin büyümesini sağlayan yegane durumlardan bir tanesidir. Örnek vermek gerekir ise bir haber sistemine ya da sitesine abone olmak, sosyal medya aracılığı ile paylaşımlar yapmak gibi daha birçok örnek vardır. Kısacası internette yapılan büyük küçük her işlem dijital ayak izinizi büyütmektedir.

İlginizi Çekebilir: Dijital Vatandaşlık

Dijital Ayak İzi

Dijital ayak izi Nedir ? ne olduğuna yukarıda değindik. Özellikle teknolojinin gelişmesi ve hayatımızın bu denli içinde olması konusunda dijital ayak izi gibi terimler daha çok önem arz ediyor. Bazı durumlarda dijital ayak izinizin artması veya azalması pek belirli olmayabilir.

Dijital ayak iziniz sayesinde hakkınızı istismar etmek isteyen kötü niyetle insanlar ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Eğer güvenlik önlemleriniz yeterli düzeyde değil ise bu sizler için bir sorun haline gelebilir. Dijital ayak izi ile ilgili genelde iki başlık karşımıza gelir. Bunlar: pasif ve aktif dijital ayak izleri olabilir. Yazının daha etkin olabilmesi için pasif dijital ayak izi ve aktif dijital ayak izi kavramlarına değinelim.

Pasif Dijital Ayak İzi

Pasif dijital ayak izi, kullanıcıların yani sizlerin bilginiz dahilinde olmadan toplanan bilgileriniz ile oluşan bir durum olur. Örnek vermek gerekilir ise IP adresiniz, bir internet sitesini kaç defa ziyaret ettiğiniz veya mevcut konumunuz gibi bir sürü bilgiyi sizlerin haberi olmadan toplanabilir. Ya da tarayıcınızda yaptığınız aramalara göre karşınıza reklamlar çıkması da pasif dijital ayak izi örneklerinin içerisine dahil olur. Bunların yanında Dijital Ayak İzi Nedir ? sorusu ile birlikte daha birçok örnek derlenebilir.

Aktif Dijital Ayak İzi

Aktif dijital ayak izi, kullanıcıların yani sizlerin kendiniz isteyerek diğer bir deyişle bilginiz dahilinde olarak verdiğiniz bilgileriniz ile oluşan bir durumdur. Örnek vermek gerekir ise kullanıcı adı ve şifreniz ile kayıtlı olduğunuz internet sitesine giriş yaptığında aktif dijital ayak izi kavramı da devreye girer. Ya da bir çevrimiçi portal sitesinde çevrimiçi bir form doldurmak gibi örnekler mevcuttur.

İlginizi Çekebilir: Dijital Okuryazarlık

Bu örnekler gibi daha birçok örnek sayılabilir. Burada önemli olan bunların kullanıcı tarafından bilinçli yapıldığı ve farkında olması durumudur. Bunlardan yola çıkarak dijital ayak izi kavramının önemli bir detay olduğuna kanaat getirdik. Biraz daha detaya inmek gerekirse dijital ayak izinin neden önemli olduğuna toplu bir biçimde bakalım.

Dijital Ayak İzinin Önemi

• Dijital ayak izi tamamen olmasa bile kalıcı bir olgudur. Kullanıcı bu verilerin başkaları tarafından nasıl işleneceğine dair bir kontrolde bulunamaz.
• Kötü niyetli olan siber suçlular, dijital ayak izlerinizden negatif yönlerde başarı elde edebilirler ve sizler için ilerde büyük sorunlara yol açabilecek eylemler gerçekleştirebilirler.
• Sosyal medya üzerinen özel hayatınızdaki gelişmeleri hedefleyen paylaşımlarınız farklı yönlere çekilebilir ve farklı şekillerde yorumlanarak sizlere zarar verilebilir.
• Paylaşımını yaptığınız sizlere ait olan fotoğraf ve videolar kötü emellere ait edilerek sizlere sorun çıkartılabilir.
• Dijital ayak iziniz artık hayatımızın önemli bir parçası olan dijital itibarınızı negatif yönde etkileyebilir.
• İşe girmek veya üniversiteye dahil olmak istediğinizde ilk kontrol edilen olgulardan bir tanesi artık dijital ayak izinizdir. Bu da sizlerin gerçek hayattaki yaşamınızı etkileyebilir.

Dijital Ayak İzi Örnekleri

Dijital Ayak İzi Nedir ? Konusuna devam ederken konuyu pekiştirmek adına örneklerine de bakalım. Teknoloji ile bu kadar iç içe olduğumuz bir dönemde dijital ayak izinin ne olduğuna ve neden bu kadar önemli olduğuna değindik. Dilerseniz şimdi de dijital ayak izini bıraktığımız ve bu izleri artırdığımız örnekleri yakından inceleyelim.

• Marka ve haber bültenlerine kayıt oluşturma
• Alışveriş uygulamalarını aktif bir şekilde kullanmak ve internet üzerinden indirme işlemleri gerçekleştirmek
• Blog siteleri ve finansal yayın siteleri tarzındaki internet sitelerine üye olmak
• Hisse senetleri üzerinden satın alım ya da satım yapma işlemleri
• Sosyal medya hesap bilgileriniz ile dışarıdan herhangi bir internet sitesinde oturum açma işlemleri
• Herhangi bir arkadaşlık uygulaması indirme ya da herhangi bir arkadaşlık sitesinde kayıt oluşturma işlemleri
• Sağlık hizmetlerinden faydalanabilmek için uygulamalar kullanmak
• E – posta adresiniz aracılığı ile spor salonlarında kayıt oluşturmak

gibi daha birçok işlemler sizin dijital ayak izinizi bırakmanızı ve bunu farkında olarak ya da olmadan büyütmenizi sağlar.

Görüldüğü gibi Dijital Ayak İzi Nedir ? Sorusunu cevaplarken aslında ne kadar büyük bir öneme sahip olduğunu gördük. Dijital ayak izleri bizler için hem dijital alanda hem de dolaylı yoldan gerçek hayatta son derece önemli yerlere sahiptir. Daha fazla dijital dünya yazılarına sitemiz üzerinden ulaşabilirsiniz.

Batuhan Yırtıcı

Yazar